Belang van zuivel in elke levensfase
Zuivel is een goede bron van belangrijke voedingsstoffen die bijdragen tot de normale groei en ontwikkeling en het verdere onderhoud van ons lichaam. In elke levensfase heeft ons lichaam specifieke noden waaraan voldaan moet worden om nutritionele tekorten te voorkomen.
Tijdens de zwangerschap
Volwaardig en gezond eten tijdens de zwangerschap is belangrijk voor moeder en kind. De voedingsstoffenbehoefte van de zwangere vrouw neemt enigszins toe. Die kan doorgaans op een evenwichtige manier via een gezonde voeding worden ingevuld, maar vergt toch de nodige aandacht. Dat geldt bijvoorbeeld voor de inname van voldoende eiwitten: zij zijn niet alleen essentieel voor de groei van de baby, maar ook voor de baarmoeder en de placenta.
Zwangere vrouwen hebben vooral in het derde trimester nood aan extra eiwitten, namelijk zo’n 28 gram per dag. Hier kunnen ook zuivelproducten een makkelijke en gezonde aanvulling zijn als onderdeel van een evenwichtig voedingspatroon. Een portie zuivel zoals een glas halfvolle melk van 150 ml, een potje yoghurt van 125 gram en een sneetje kaas van ongeveer 20 gram brengen elk ongeveer 5 gram eiwitten aan.
Baby's
De eerste zes maanden hebben baby’s slechts één voedingsmiddel nodig, en dat is een aangepaste melkvoeding. Borstvoeding of moedermelk is de beste voeding voor zuigelingen: die bevat quasi alle bouwstoffen, vitaminen en mineralen die de baby nodig heeft om te groeien (enkel vitamine K- en vitamine D-suppletie zijn nodig). Moedermelk evolueert in samenstelling ook naarmate de baby groeit. Zo krijgt de baby steeds de voeding die hij/zij nodig heeft.
Ook zuigelingenmelk voldoet aan alle nutritionele behoeften tijdens de eerste zes maanden. Verwar deze aangepaste voeding echter niet met gewone koemelk. Gewone melk bevat meer eiwitten en elektrolyten, maar die hoeveelheden kunnen nog onvoldoende vlot door een baby verteerd worden. Gewone melk biedt kinderen onder 1 jaar ook te weinig essentiële vetzuren, ijzer, mineralen en vitamines, en is bijgevolg af te raden.
Peuters (1-3 jaar)
Er wordt aanbevolen om peuters tot de leeftijd van 3 jaar aangepaste groeimelk te geven, en pas daarna over te schakelen naar de aanbevolen hoeveelheid halfvolle melkproducten. Groeimelk heeft een verlaagd eiwitgehalte en bevat, afhankelijk van het merk, onder meer extra essentiële vetzuren, meer vitamine D en ijzer. Daardoor sluit ze beter aan bij de behoeften van het jonge kind. Groeimelk zonder toegevoegde smaakstoffen of suikers krijgt de voorkeur.
Opgelet voor een te hoge inname van eiwitten bij peuters. Er zijn namelijk aanwijzingen dat kinderen die tijdens de eerste 2 levensjaren meer dan 2 tot 3 maal de aanbevolen hoeveelheid eiwitten innemen, meer risico lopen op zwaarlijvigheid op latere leeftijd. Om de eiwitinname niet te overschrijden, kan groeimelk met een aangepast eiwitgehalte een goed alternatief zijn. Hou je aan de aanbevolen hoeveelheid zuivel van 350-500 ml melk en melkproducten per dag.
Kleuters (3-6 jaar)
Vanaf de leeftijd van 3 jaar kan de kleuter halfvolle melk en melkproducten nemen, bij voorkeur zonder toegevoegde suikers. In sommige gevallen, zoals bij onvoldoende gewichtstoename, kan gekozen worden voor volle melk – consulteer hiervoor best de huisarts. De aanbevolen hoeveelheid zuivel is 350-500 ml melk en melkproducten per dag.
Lagereschoolkinderen (6-12 jaar)
De aanbevolen hoeveelheid zuivel voor lagereschoolkinderen is zo’n 450 ml per dag. Hoewel veel kinderen dagelijks melk drinken, blijft hun inname nog onder de aanbeveling. Ze consumeren gemiddeld slechts ongeveer 230 gram zuivel per dag, wat nog ver onder de aanbevolen hoeveelheid van 450 ml ligt.
Adolescenten (12-18 jaar)
De botmassa neemt tijdens de puberteit sterk toe: 40 tot 45% van de volwassen botmassa wordt in deze periode gevormd. Daarom verhoogt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calcium tijdens de adolescentie naar 1150 mg per dag. De calciumaanbeveling voor lagereschoolkinderen bedraagt 800 mg per dag en voor volwassenen 950 mg per dag. Zuivelproducten zijn van nature rijk aan calcium: ze kunnen dus een belangrijke bijdrage leveren aan de invulling van de aanbevolen calciuminname. De aanbevolen hoeveelheid zuivel voor adolescenten is zo’n 600 ml per dag.
Zit er voldoende calcium in je voeding? Doe hier de test.
Volwassenen
De Hoge Gezondheidsraad raadt volwassenen een inname aan tussen 250 en 500 ml melk en melkproducten per dag. Bij een inname lager dan 250 ml moet men extra aandacht besteden aan de aanbreng van calcium, maar ook aan die van eiwitten en van de vitaminen B2 en B12 uit andere voedingsmiddelen.
Meer dan de helft van de Belgen neemt minder calcium in via voeding dan wordt aanbevolen. Dat kan de kans op botbreuken op latere leeftijd verhogen. Een gezonde calciumrijke voeding in elke levensfase, ook bij volwassenen, is belangrijk om dit te helpen voorkomen.
50-plussers
Door veroudering verandert er nogal wat in het lichaam. Je kan dit proces niet tegenhouden, maar wel vertragen door actief te blijven en voldoende en gevarieerd te blijven eten. Blijf er ook op letten om genoeg calcium en eiwitten in te nemen om de toenemende bot- en spierafbraak door veroudering te helpen voorkomen. Voldoende melk en melkproducten blijven gebruiken (250 tot 500 ml per dag) helpt om beide voedingsstoffen in optimale hoeveelheden binnen te krijgen.
Sporters
Recuperatie na een sportinspanning is belangrijk. Melk kan daar een handje bij helpen. Uit onderzoek blijkt dat melk een doeltreffende rehydratatiedrank kan zijn dankzij zijn vocht- en elektrolytengehalte (natrium en kalium). De hoogwaardige eiwitten, en vooral ook het aminozuur leucine in melk, bevorderen bovendien de spiereiwitsynthese na het sporten. Ook koolhydraten zijn essentieel voor de resynthese van glycogeen na het sporten. Melk bevat vergelijkbare hoeveelheden koolhydraten (lactose) zoals veel sportdranken. Een glas melk drinken na een sportprestatie is dus handig en een goed idee.