"Neem ook de voedingswaarde van producten in rekening bij het vergelijken van de voetafdruk"
Gezondheid
|07 november 2024
De zuivelsector is volop in beweging. Met de toenemende druk die het klimaatvraagstuk op onze voedselvoorziening legt, staat de zuivelsector voor een hoop uitdagingen. Een groeiende wereldbevolking voeden, is daar slechts een van. Wat betekent dit voor de toekomst van zuivel? Peter de Jong deelt zijn inzichten.
Wat zegt onderzoek over de duurzaamheid van melk versus plantaardige drinks?
“Hier is het belangrijk om zowel de voedingswaarde als de voetafdruk te bekijken. Water is bijvoorbeeld duurzamer dan melk, maar bevat geen nutriënten. Veel cijfers over voedselduurzaamheid spreken enkel over de CO2-uitstoot per kilo, terwijl het interessanter is om ze uit te drukken in verhouding tot de voedingswaarde. Ons onderzoek gebruikt verschillende criteria om melk met plantaardige dranken te vergelijken: voedingsstoffen, eiwitverteerbaarheid en essentiële aminozuren. Een plantaardig alternatief heeft doorgaans een lagere CO2-voetafdruk per kg dan halfvolle melk. Maar wanneer je die CO2-uitstoot afzet tegen de voedingsstoffen, dan heeft halfvolle melk een lagere voetafdruk – met sojadrink als uitzondering. Verder benadrukt de studie dat je niet alleen naar de samenstelling moet kijken, maar ook naar hoe het voedsel wordt opgenomen in het lichaam.
Peter De Jong is hoofdwetenschapper voedselverwerking bij onderzoekscentrum NIZO (Nederlands Instituut voor Zuivelonderzoek).
Ook de bereiding van plantaardige alternatieven is belangrijk. De emissie van de verwerking van plantaardige dranken is 3 tot 4 keer zo hoog als die van melk. Ook voor onze gezondheid is dit belangrijk. Zo worden er soms chemicaliën toegevoegd of kunnen fermentatie of verhitting van vetten de voedingswaarde positief of negatief beïnvloeden. Het blijft echter moeilijk om kwaliteits- en duurzaamheidseisen te vergelijken. Voor veel plantaardige alternatieven zijn slechts enkele levenscyclusanalyses beschikbaar, wat vragen oproept over de betrouwbaarheid van studies die daarop gebaseerd zijn. De duurzaamheid van melk daarentegen is goed gedocumenteerd.”
“Mijn studie toont aan dat bij de vergelijking van CO2-voetafdruk van producten het belangrijk is ook de voedingswaarde van de producten in rekening te nemen."
Hoe kunnen we consumenten helpen om nu en in de toekomst duurzame, gezonde keuzes te maken?
“De Nutri-Score kijkt alleen naar voedingswaarden. We merken dat die voor verwarring zorgt. Als we er duurzaamheid aan koppelen, zoals de uitstoot per kilo of per voedingsstof, wordt het nog complexer. Daarom is het belangrijk de consument goed te informeren. Het is de rol van de overheid en zuivelcoöperaties om de consument goed te informeren over deze nuances, aan de hand van een heldere communicatiestrategie.
De maatschappelijke druk op de boeren neemt toe. De perceptie leeft onterecht dat zij een grote veroorzaker van milieuproblemen zijn. Boeren produceren waardevolle voedingsmiddelen.Hun sector maakt snel vooruitgang op het gebied van duurzaamheid – sneller dan veel plantaardige, zwaar bewerkte alternatieven. We moeten tonen dat zuivel een mooi product is, dat aan duurzaamheid verbonden kan worden.
Ik verwacht dat zuivel een belangrijke rol blijft spelen. Het duurt misschien nog 30 jaar voor we een evenwichtiger beeld hebben van de voordelen van zuivel en hun plantaardige alternatieven. Het imago van margarine is doorheen de jaren ook genuanceerder geworden. Misschien hebben we hiervoor ook zoveel tijd nodig om de waarheid te achterhalen.”