Optimaal duurzaam is niet noodzakelijk optimaal gezond

Het kantelpunt is belangrijk 

Duurzame voeding is een complex begrip: er zijn enorm veel factoren die een rol spelen. Stephan Peters: “Een duurzaam voedingspatroon moet zowel milieuvriendelijk als gezond zijn. Dat wil simpelweg zeggen: goed zijn voor de planeet en goed voor je gezondheid. Met die twee aspecten in het achterhoofd, klopt het advies om meer plantaardige en minder dierlijke voeding te eten. Maar het probleem is dat hierover vandaag veel verwarring bestaat. De termen plantaardig, vegetarisch en veganistisch worden, al dan niet bewust, door elkaar gebruikt. Wanneer een meer plantaardige voeding steeds meer neigt naar veganisme, kan dit op een bepaald ogenblik gepaard gaan met een ‘tipping point’. ’t Is te zeggen, milieuwinst door minder CO2-uitstoot kan vanaf een zeker moment samengaan met minder gezondheid wegens een verhoogde kans op voedingstekorten. 

Optimaal duurzaam is dus geen synoniem van optimaal gezond. Als mensen dierlijke voedingsmiddelen uit hun voeding schrappen, dan moeten de calorieën en voedingsstoffen die afkomstig zijn uit deze producten voldoende gecompenseerd worden door andere voedingsmiddelen. Dat is minder evident dan men vaak doet uitschijnen. Suppletie via voedselverrijking of voedingssupplementen kan uitkomst bieden, maar het is nog onduidelijk of dat een goede algemene en duurzame oplossing is. De langetermijneffecten op de gezondheid, de haalbaarheid en de kosten zijn ook nog onzeker. Wij moeten onze basisbehoeften zoveel mogelijk uit het ‘natuurlijke’ voedingsaanbod halen. Voedingsexperten zijn bovendien steeds meer van mening dat gezondheidseffecten niet alleen meer mogen worden gezocht in het effect van voedingsstoffen, maar ook in het effect van voedingsmiddelen en voedingspatronen.” 

Heeft zuivel een plaats in een duurzaam voedingspatroon? 

De Optimeal-studie ging na welke invloed stapsgewijs meer of minder zuivel toevoegen aan een gemiddelde Nederlandse voeding heeft op landgebruik en CO2-uitstoot. Daarbij werd de optimale voedingswaarde van de totale voeding bewaakt en mocht het voedingspatroon zo min mogelijk afwijken van het vertrouwde. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat vervanging van zuivel in de gemiddelde Nederlandse voeding nauwelijks milieuwinst oplevert. Zuivel blijkt een even milieu-efficiente bron van essentiele voedingsstoffen als een pakket van verschillende voedingsmiddelen dat nodig is om zuivel adequaat te vervangen. 

Bewaak de balans tussen duurzaamheid en gezondheid 

Het is belangrijk om de balans te bewaren tussen duurzaamheid en gezondheid, zonder over het kantelpunt heen te gaan. “Verlies daarbij evenmin de impact op de andere dimensies uit het oog: economie, sociaal, cultureel. Gezond en duurzaam zijn geen synoniemen van elkaar. Een optimaal duurzaam voedingspatroon is niet per definitie optimaal gezond. Het is belangrijk om deze nuance te brengen in het debat dat vandaag heerst.”